Lekki samochód gaśniczy wodno-pianowo-proszkowy

Żuk A151C GLBA 0,4/2 (z agregatu AP-50 - GLBAPr 0,4/2/50; inne oznaczenie GLBA 0,4-2/12) wszedł do produkcji w lubelskiej FSC prawdopodobnie pod koniec 1983 r. Był on następcą - i rozwinięciem konstrukcji - wytwarzanego od połowy lat 70. lekkiego samochodu gaśniczego A151 GLBM 0,4/4 (inne oznaczenie GLBM 0,4-4/4), wyposażonego standardowo w motopompy M 4/4 starego typu. Po tym, gdy fiaskiem zakończyła próba stworzenia specjalnej motopompy M2/12 dla tego samochodu, Świdnicka Fabryka Urządzeń Przemysłowych (ŚFUP) przystąpiła do opracowywania autopompy o podobnych parametrach (wydajność 200 l/min @ 12 bar). Urządzenie to wdrożono do produkcji w 1983 r. i znalazło zastosowanie właśnie w Żuku A151C. Odciążenie tyłu pojazdu (likwidacja motopompy i zamontowanie autopompy przed maską) pozwoliło na wygospodarowanie miejsca na standardowy agregat proszkowy AP-50 (na wózku) z tyłu wozu. Niemniej jednak nie wszyscy użytkownicy stosowali to rozwiązanie i nie każdy A151C był GLBAPr-em, choć była to domyślna konfiguracja wyposażenia. Występowały warianty z bagażnikiem dachowym typowym dla wersji GLM (np. egzemplarz z Zawodowej Straży Pożarnej w Gdyni) jak i bez bagażnika (np. egzemplarz prototypowy na zdjęciu oraz egzemplarz z Zawodowej Straży Pożarnej w Mogilnie).

Pojazdy tego typu, podobnie jak wozy serii A15, były również seryjnie wyposażone w halogenowe lampy przeciwmgielne (które były później często demontowane). Żuki A151C, jako lekkie samochody gaśnicze szybkiej interwencji ze zbiornikiem wodnym, przeznaczone były przede wszystkim dla zawodowych straży pożarnych (zakładowych i terenowych), ale pewna ilość trafiła (nawet jako fabrycznie nowe) do jednostek OSP. Pojazd wyposażony był w podstawowy zestaw armatury wodno-pianowej, głównie wielkości 25 i 52, z racji przeznaczane do gaszenia pożarów w zarodku. Należy przy tym zaznaczyć, że – podobnie jak w przypadku serii A15 – również Żuki A151C wyjeżdżały z Lublina „gołe”, bez dodatkowego sprzętu pożarniczego. FSC montowała jedynie układ wodno-pianowy oraz mocowania. Stąd też rozbieżności w wyposażeniu poszczególnych egzemplarzy.

Pierwszy A151C wszedł do podziału bojowego 2.02.1984 r. w ZSP Poznań-Stare Miasto (Oddz. I). W czasie pierwszych miesięcy służby wysyłany był przede wszystkim do pożarów mieszkaniowych, pożarów traw, zsypów, śmietników, szop i kiosków, ale także wypadków samochodowych. Wykorzystywany był również do pilotowania większych kolumn pojazdów pożarniczych. Działał zarówno samodzielnie, jak i we współpracy z innymi jednostkami. Samochód oceniono pozytywnie, zaznaczając, że był zdecydowanie lepiej wyważony i wyposażony niż jego poprzednik (A151 GLBM 0,4/4). Uznanie wzbudziła możliwość podania malej ilości wody pod dość dużym ciśnieniem, co zwiększało skuteczność gaśniczą i minimalizowało straty popożarowe. Wysunięto również kilka wniosków racjonalizatorskich (np. zmiana rodzaju sprzęgła napędu autopompy na cierne, przeprojektowanie tylnych drzwi na jednoskrzydłowe, wzmocnienie osłony autopompy, dostosowanie autopompy do samodzielnego zasysania wody z otwartych źródeł), jednak pozostały one praktycznie bez echa.

Produkcję A151C wstrzymano prawdopodobnie na przełomie lat 80. i 90. (choć jeszcze parę lat wóz ten figurował w materiałach reklamowych FSC Lublin). Nie jest znana liczba wyprodukowanych Żuków z autopompą. W 1992 r. na wyposażeniu jednostek PSP znajdowały się jeszcze 34 egzemplarze GLBAPr 0,4/2/50 (nie ujęto tu jednak zapewne A151C bez AP-50). Zaczęły one jednak dość szybko znikać, przede wszystkim ustępując miejsca lekkim samochodom ratownictwa technicznego, co było związane z pilną zmianą priorytetów. Przekazywane do OSP, nie budziły tam raczej entuzjazmu, a bardzo często były dekompletowane i przerabiane na standardowe GLM. Dziś bardzo niewiele A151C jeżdżących jeszcze w strażach ochotniczych może podać swoimi autopompami wodę – są one często niesprawne i/lub nie ma już zbiornika.

Podwozie

Parametry podwozia Żuka A151C nie odbiegały od pozostałych modeli produkowanych w lubelskiej FSC. Pojazd napędzał górnozaworowy, benzynowy silnik S-21, o mocy 70 KM.

Zabudowa pożarnicza

Podobnie jak w wypadku wersji GLM (seria A15), nadwozie A151C było pochodną standardowej „budy” wersji A06 (furgon). Za dwuosobowym przedziałem kabiny kierowcy, oddzielony stałą ścianką (do polowy wysokości), do której przymocowano z drugiej strony składane siedzenie dla trzeciego członka załogi (tzw. straponten), znajdował się przedział ładunkowy (sprzętowy). Centralne miejsce w przedziale sprzętowym zajmował zbiornik wody, wypełniający znaczna jego część. Za zbiornikiem przewidziano miejsce na agregat proszkowy AP-50 na wózku, wyjmowany po otwarciu tylnych drzwi. Te ostatnie zapewniały też dostęp do półek i mocowań na sprzęt gaśniczy (węże i armaturę, gaśnice), zainstalowanych wzdłuż ścian z tyłu pojazdu. Na zewnątrz pojazdu (zarówno w wersji z bagażnikiem, jak i bez) przewidziano mocowanie na drabinę słupkową D 3,1 – wzdłuż linii dachu po prawej stronie. Część seryjnych A151C wyposażono również w bagażnik dachowy na sprzęt, taki sam jak w wersji GLM.

Układ wodno-pianowy

„Sercem” układu wodno-pianowego A151C była jednostopniowa autopompa A2/12 ŚFUP, o wyd. 200 l/min @ 12 bar zamontowana przed maską i zabezpieczona osłoną z metalowych rurek. Napędzana była od silnika samochodu przez wał napędowy i sprzęgło elektromagnetyczne. Sterowanie odbywało się za pomocą panelu sterowania (wskaźniki, włączenie/wyłączenie sprzęgła elektromagnetycznego) i pokrętła (obroty silnika), zamontowanych na masce wozu. Autopompa pobierała wodę bezpośrednio ze zbiornika, za pomocą elastycznego węża. Nie istniała natomiast możliwość zasysania wody ze źródeł zewnętrznych. W egzemplarzach seryjnych zastosowano po stronie ssawnej autopompy dodatkową nasadę 52, służącą do pobierania wody bezpośrednio z hydrantu (pod warunkiem, ze podawana była pod odpowiednim ciśnieniem). A2/12 posiadała tylko jedną nasadę tłoczną 52. Zbiornik wody, wykonany z tworzywa sztucznego, znajdował się w przedziale sprzętowym i miał kształt przyciętego walca. Przymocowany był do podstawy (przytwierdzonej na stale do podłogi) za pomocą taśm mocujących. Wyposażono go we właz i pokrywę, oraz nasadę 52 do napełniania z hydrantu, a także zawór kulowy 75 na dole, podłączony do elastycznej rury prowadzącej do autopompy. Nie istniała możliwość bezpośredniego podania piany z samochodu, z racji braku zbiornika środka pianotwórczego i dozownika. Konieczne było zastosowanie zasysacza liniowego wraz z kanistrem. (KN)

Żuk A151C (1985)

Oznaczenie pożarnicze wg PN-79: GLBAPr 0,4/2/50 (GLBA 0,4/2)
Typ: FSC Lublin Żuk A-151C
Silnik: S-21, benzynowy, górnozaworowy, o poj. 2,120 l i mocy 51,5 kW (70 KM) @ 4000 obr./min
Skrzynia biegów: 3+R
Układ jezdny: 4x2
Nadwozie: jednosegmentowe zamknięte
Obsada: 3 strażaków w układzie 1+1+1 (2 w kabinie kierowcy i 1 na składanym fotelu w przedziale ładunkowym)
Wymiary (długość, szerokość, wysokość): 4730/1820/2460* (mm) [*2480 z bagażnikiem dachowym]
Rozstaw osi: 2700 mm
DMC: 2550 kg
Masa własna: 1880 kg
Maks. obciążenie osi przedniej: 1100 kg
Maks. obciążenie osi tylnej: 1450 kg
Kąt natarcia/zejścia: 25°*/27° [*pozostałe modele Żuka - 44°]
Prędkość maks: 95 km/h

Sygnalizacja pojazdu uprzywilejowanego: 2x lampa obrotowa Elektra LBS-5, sygnały dwutonowe Belma

Zbiornik wody: poliestrowy, o poj. 400 l, połączony elastycznym wężem z autopompą; napełnianie przez jedną nasadę 52.

Autopompa: A2/12, prod. ŚFUP; montowana przed zderzakiem, napędzana od silnika pojazdu przez wał napędowy i sprzęgło elektromagnetyczne; wyd. 200 l/min @ 12 bar; brak możliwości zasysania wody ze źródeł otwartych; jedna nasada tłoczna 52.

Normatywne wyposażenie (1985).:

• agregat proszkowy AP-50 - 1 szt.
• aparat powietrzny AP-3M - 2 szt.
• prądownica PW-25 - 1 szt.
• prądownica PW-52 - 1 szt.
• wąż tłoczny W25-20-ŁA - 4 szt. (80 m)
• odcinków W52-15-ŁA - 7 szt. (105 m)
• odcinek W52 do tankowania hydrantowego (2 m) - 1 szt.
• stojak hydrantowy 80 - 1 szt.
• klucze do łączników i hydrantów,
• przełącznik 52/25 - 1 szt.
• przełącznik 75/52 - 1 szt.
• kanister na środek pianotwórczy 20 l - 1 szt.
• zasysacz liniowy Z-200 - 1 szt.
• gaśnica halonowa GH-2 - 2 szt.
• gaśnica proszkowa GP-6 - 2 szt.
• drabina słupkowa D3,1 - 1 szt.(ew. również drabina nasadkowa w wersji z bagażnikiem),
• linka ratownicza 20 m - 1 szt.
• łom RLLh – 1 szt.
• radiotelefon samochodowy Unitra Radmor R 2432 K - 1 szt.