Średni samochód gaśniczy wodno - pianowy

W ramach rozszerzenia bloku tematycznego naszego portalu o lata 90 XX wieku prezentujemy pierwszy artykuł, który prezentował będzie jeden z najbardziej unikatowych pojazdów pożarniczych, jakie trafiły do Polski w tamtym okresie. Zapraszamy do zapoznania się z opisem średniego samochodu ratowniczo – gaśniczego Spartan GT-One.

ZARYS HISTORYCZNY

Na początku ostatniej dekady XX wieku w Komendzie Głównej Straży Pożarnych (następnie KG PSP) opracowano koncepcję zakupu samochodów ratowniczo – gaśniczych produkcji amerykańskiej. Pomysł ten, stanowić miał swoisty eksperyment użytkowania zupełnie odmiennych konstrukcji w regionie europejskim. Podobno znalazł on również pozytywną opinię ówczesnego Komendanta Głównego PSP - Gen. brygadiera Feliksa Deli, dzięki czemu przystąpiono do realizacji założeń opracowanego planu.
W latach 1993 – 1994 do Polski trafiło 11 samochodów różnego typu, z których można wymienić m.in.:

• Ciężkie samochody ratowniczo – gaśnicze E-One Hush – GCBA 3/47
• Ciężkie samochody gaśnicze z drabiną hydrauliczną o dł. 30 m E-One Hurricane – SCDBA 30/1/35
• Samochody ratowniczo – gaśnicze Ford F-350 Super Duty, również z zabudową firmy E-One

Bardzo szybko okazało się, że zakupione pojazdy sprawiają wiele kłopotów podczas użytkowania. Jednym z głównych problemów, była konieczność konwertowania wyposażenia samochodu do standardów krajowych. Do tego można doliczyć problemy z homologacją, trudnościami w dostępności części zamiennych itp. Mimo tego w 1994 roku pojawił się pomysł zakupu kolejnego amerykańskiego pojazdu. Jednak, tym razem miał on zostać przystosowany od razu do warunków europejskich.

Projekt oraz wykonanie „europejskiego” samochodu ratowniczo – gaśniczego na amerykańskim podwoziu powierzono firmie Rosenbauer, która zadania się podjęła. Strona polska zakupiła oraz dostarczyła do Austrii podwozie pod zabudowę.

Tym sposobem, w 1994 roku stworzono średni samochód gaśniczy wodno – pianowy TLF 2700/300 zbudowany na podwoziu Spartan GT-One. Według obecnego stanu wiedzy, powstał on tylko w jednym egzemplarzu.
Po odebraniu pojazdu z firmy Rosenbauer oraz przetransportowaniu go do Polski, KG PSP skierowała samochód do dyspozycji Komendy Wojewódzkiej PSP w Częstochowie. W 1995 roku rozpoczął on służbę w Jednostce Ratowniczo – Gaśniczej nr 2. W ciągu 15 lat czynnej służby w podziale bojowym, w zależności od potrzeb, często użytkowany był również w JRG 1 oraz JRG 3.
Po zaledwie kilku miesiącach eksploatacji pojawiły się problemy techniczne, które z czasem zaczęły eskalować coraz mocniej. Poważna awaria zawieszenia pod koniec lat 90, wyłączyła pojazd z eksploatacji na czas naprawy w siedzibie firmy Rosenbauer (transport okazał się bardzo kosztowny). Po dokonaniu napraw i przystąpieniu do kontynuacji eksploatacji Spartana nastąpiły kolejne awarie, dotyczące głównie elektroniki oraz funkcjonowania skrzyni biegów. Wszystkie te przypadki uderzały bardzo mocno w budżet częstochowskiej Komendy oraz KG PSP.

Konieczność ciągłych napraw oraz bardzo duże problemy z dostępnością części spowodowały, że w 2010 roku samochód został praktycznie całkowicie wycofany z podziału bojowego. Zdarzały się pojedyncze przypadki jego użytkowania, jednak starano się to robić jak najrzadziej.

30 grudnia 2011 roku pojazd został przekazany do jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej Częstochowa – Gnaszyn, gdzie znajduje się on do dnia dzisiejszego. Druhowie wspólnie z pracownikami firmy Rosebauer dokonali niezbędnych napraw, aby doprowadzić samochód do stanu użytkowego. W wyniku tego, obecnie Spartan znajduje się w dalszym ciągu w podziale bojowym, jednak nieustannie jest trapiony przez mniejsze bądź większe usterki.

OPIS POJAZDU ORAZ DANE TECHNICZNE

Średni samochód gaśniczy wodno – pianowy zbudowany został na podwoziu SPARTAN GT-ONE/4x2. Napędzany jest 250-konnym silnikiem Caterpillar 3116 umieszczonym z tyłu pojazdu. W pojeździe zastosowano sterowaną elektronicznie, automatyczną skrzynię biegów firmy Allison Transmission.

Zabudowa została wykonana ze stali z użyciem elementów aluminiowych. Składa się ona z dwóch modułów. Pierwszy z nich mieści zbiorniki na wodę oraz środek pianotwórczy, w drugim zaś ulokowana została komora silnika wraz z autopompą. Skrytki mieszczące sprzęt zostały osłonięte drzwiami żaluzjowymi oraz metalowymi klapami. Zbiorniki zostały wykonane ze stali powlekanej i posiadają pojemności:

• 2700 litrów na wodę
• 300 litrów na środek pianotwórczy

Głównym elementem układu wodno – pianowego jest dwuzakresowa autopompa produkcji firmy Rosenbauer, model NH 20 (zmodernizowana) o wydajności 2500 l wody na minutę przy ciśnieniu 10 bar. Posiada ona ręczny dozownik środka pianotwórczego pracujący w zakresie stężeń – 3% lub 6%.

Dach zabudowy został wykonany w formie podestu roboczego. W jego przedniej części zamontowano działko wodno – pianowe Rosenbauer RM24M, które zostało wyposażone w deflektor. Posiada ono wydajność 1800 l/min przy ciśnieniu 10 bar. W tylnej części dachu swoje miejsce znalazł również pneumatyczny maszt oświetleniowy, sterowany manualnie.

Należy tutaj wspomnieć również o dwóch urządzeniach szybkiego natarcia, które zostały umieszczone równolegle pod zbiornikami w pierwszym module zabudowy. Posiadają one węże o długości 60 metrów, zakończone prądownicami wysokociśnieniowymi Rosenbauer Nepiro z nakładkami do piany ciężkiej.

Kabina brygadowa o układzie miejsc 1+1+4 pozwala na przewóz 6 ratowników. W oparciach pięciu siedzeń zamontowano stelaże dla aparatów ochrony dróg oddechowych (4 w drugim rzędzie + 1 w fotelu dowódcy).

Dane techniczne:

Spartan GT-One Rosenbauer TLF 2700/300

Oznaczenie pożarnicze wg PN-79: GBA 2,7/25
Podwozie: Spartan GT-One z 6-cylindrowym silnikiem wysokoprężnym Caterpillar 3116, osiągającym moc 250 KM
Skrzynia biegów: 5+R
Układ jezdny: 4x2
Ilość miejsc: 6 (1+1+4)
Wymiary: (długość, szerokość, wysokość): 8365x2350x3300 (mm)
Rozstaw osi: 4064 mm
Prędkość maks: 155 km/h

PODSUMOWANIE

Średni samochód gaśniczy wodno – pianowy typu TLF 2700/300 po 25 latach użytkowania zdecydowanie pokazał swoje mocne, oraz słabe strony. W opinii użytkowników przeważa niestety bardziej negatywny obraz pojazdu, na co duży wpływ miały opisywane wyżej awarie. Zwracano uwagę również na bardzo duże gabaryty, przez co nie mógł dostatecznie spełniać swojej roli w ciasnych uliczkach osiedli mieszkaniowych. Prześwit wynoszący zaledwie 17 cm wykluczał pojazd z działań poza drogami utwardzonymi.

Spartan prawdzał się jednak w roli samochodu ratownictwa technicznego, bądź „drugiego rzutu” wspomagającego działania. Do atutów specyfiki operowania w warunkach aglomeracji miejskiej należały: układ jezdny 4x2, nisko położony środek ciężkości, automatyczna skrzynia biegów, optymalne pojemności zbiorników, duża przestrzeń w kabinie załogi, pojemne schowki na sprzęt ratowniczo – gaśniczy. Brak konkretnej koncepcji wykorzystania pojazdu sprawił, że nie było możliwości docenienia jego potencjału.

Spartan, jako swoisty eksperyment nie sprostał powierzonym w nim nadziejom. Pomysł budowy podobnych pojazdów upadł. W chwili powstania samochodu był on jedną z ciekawszych konstrukcji, które firma Rosenbauer chętnie pokazywała również na targach branżowych. Wzbudzał on niemałe emocje, jednak na tym się kończyło.

Faktem jest, że wykonanie samochodu tylko w jednym egzemplarzu świadczy o jego wyjątkowości. Obecni posiadacze dokładają wszelkich starań, aby Spartan był w jak najlepszej kondycji oraz mógł dalej służyć ratowaniu ludzkiego życia i mienia.

Opis stworzony na podstawie: informacji uzyskanych w jednostce OSP Częstochowa – Gnaszyn oraz wiedzy własnej.

Michał Figzał – 2019