Niniejszy dział zawiera przegląd konstrukcji pojazdów gaśniczych, które znajdowały się na wyposażeniu polskiej straży pożarnej w latach 1949-1991. Obok typowych i bardzo charakterystycznych dla tego okresu odmian samochodów gaśniczych przedstawiono tu również pojazdy unikatowe, mało znane i często zupełnie zapomniane. Wciąż najbardziej tajemniczym obszarem dokumentowania historii techniki pożarniczej tego okresu jest wyposażenie resortowych służb pożarniczych. Elementy tej historii permanentnie skrywane w peerelowskich realiach wszechobecnej tajemnicy państwowej, rozproszone w wyniku przemian gospodarczych i restrukturyzacji zakładów w latach dziewięćdziesiątych, a dziś już trochę zapomniane, są dokumentowane ze szczególną pieczołowitością. Przejawem tego są m.in. dodatkowe informacje o dyslokacji pojazdów w jednostkach zawodowych służb pożarniczych przed rokiem 1992.

Klasyfikacja i podział samochodów gaśniczych dokonany został w oparciu o normę PN-79/M-51300 W przypadku starszych konstrukcji z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych przytoczono również oznaczenia zgodnie z normami im współczesnymi.