Początki

Początki zakładowej straży pożarnej w Ursusie sięgają jeszcze czasów przedwojennych. W 1937 roku powołano tam zakładową jednostkę do ochrony Państwowych Zakładów Inżynieryjnych (PZInż) - głównego producenta samochodów osobowych, ciężarowych i motocykli w II Rzeczpospolitej. Straż PZInż dysponowała m.in. samochodem pożarniczym na podwoziu Polskiego Fiata, który po wybuchu wojny objęto rozkazem nowej dyslokacji, przegrupowując go i wzmacniając siły obronne Twierdzy Modlin (pojazd był nośnikiem ciężkiego karabinu maszynowego).

Po zakończeniu II wojny światowej jednym z pierwszych zakładów, w których uruchomiono produkcję na rzecz odbudowy kraju były Zakłady Mechaniczne w Ursusie. Początek działalności fabryki to również reaktywacja zakładowej straży. Bazę lokalową ursusowskich strażaków stanowiła przedwojenna strażnica, w której uprzednio stacjonowała ZSP PZInż, a jeszcze wcześniej OSP Czechowice.

Struktura organizacyjna, baza lokalowa i wyposażenie

Dynamiczny rozwój zakładu, zakup i wdrożenie licencji Massey Ferguson, niosły nowe wyzwania, również w obszarze struktur ochrony przeciwpożarowej. Udoskonalano więc proces szkolenia strażaków oraz doposażano straż w coraz to nowocześniejszy sprzęt. Pierwsze symptomy tego procesu widoczne były już w połowie dekady "propagandy sukcesu", jednak okres najlepszej prosperity jednostki przypadł na lata osiemdziesiąte.

Prawdziwym przełomem w kwestii usprzętowienia straży był rok 1980. Wtedy dla ZZSP ZMU zakupiono cztery bardzo nowoczesne samochody gaśnicze Rosenbauer - w tym 2 RIV-y na amerykańskich podwoziach Dodge i dwa ciężkie Steyr`y. Jeszcze w tym samym roku dołączyły do nich 2 agregaty pompowe Rosenbauera oraz podnośnik hydrauliczny krajowej produkcji. Samochody Dodge Cheetah były dwoma z czterech pojazdów tego typu zakupionych do kraju (dwa pozostałe były zlokalizowane w LSP Okęcie). Jeden z Ursusowskich egzemplarzy wyposażony był dodatkowo w 150-kilogramowy agregat załadowany specjalną odmianą proszku do gaszenia płonących metali (np. sód, potas). W 1984 roku do podziału bojowego włączono dwa lekkie Żuki GLBAPr, zmodernizowane w CNBOP w Józefowie. W stosunku do wersji seryjnej, w przedniej części pojazdu zainstalowano szybkie natarcie, umożliwiające sprawniejsze rozwinięcie w początkowej fazie działań. W 1986 roku zakupiono samochód oświetleniowy Żuk z zabudowanym zespołem najaśnic i agregatem o mocy 8 kVA. Dwa lata później wprowadzono do podziału lekki samochód ratownictwa technicznego. Pojazd wyposażony był m.in w zestaw narzędzi hydraulicznych Lukas napędzanych dwiema pompami spalinowymi, pneumatykę nisko i wysokociśnieniową, poduszki Holmatro, piły do stali i betonu Partner i pilarki Dolpima.

W miarę postępującego usprzętowienia podwyższeniu ulegały również stopniowo stany osobowe jednostki. O ile wg stanu na dzień 31.12.1971r., zatrudnienie w ZZSP wynosiło 42 osoby (w tym 39 w podziale), to w szczytowym okresie przypadającym na lata osiemdziesiąte jednostka osiągnęła obsadę na poziomie 130 etatów (3x40 osób na zmianach w służbie liniowej i 10 osób w komendzie). Dotychczasowa siedziba straży okazała się zbyt ciasna i związku z tym w 1981 roku utworzono 2 oddziały taktyczne. Oddział I zlokalizowany był w dotychczasowej starej strażnicy, Oddział II mieścił się początkowo w starej nieużywanej kotłowni, którą zaadaptowano na garaż, a od 1982 roku w tzw. "licencyjnej" hali zakładowej nr. 260. Komenda ZZSP w tym czasie trzykrotnie zmieniała lokalizację. Początkowo znajdowała się ona w budynku nr. 5 przy głównym wjeździe do zakładu, następnie poza zakładem - w willi przy ul Orłów Piastowskich, wreszcie w budynku przy muzeum Ursusa. Powyższy stan rzeczy utrzymywał się do grudnia 1988 roku.

Oddz I

• 2x GBAPr 0,4/2/50 (od 1984 r.)
• GBA 2,5/16
• GBA 3,5/25 (do 1984 r.)
• GPr-3000
• SOp (w dostawionej wiacie)
• SKw (w dostawionej wiacie)

• GBAPr 1,1/17/150
• 2x GCBA 13/55
• SH-18
• APL 500
• AP 250

W grudniu 1988 oddano do użytku nową strażnicę ZZSP ZMU. Przez krótki okres utrzymywany był jeszcze posterunek (jeden strażak) w starej strażnicy, ze względu na instalacje alarmowe czujek i przycisków, które zostały przeniesione w przeciągu 2-3 kolejnych miesięcy. Od tej chwili ursusowska straż ponownie funkcjonowała w formie jednej dużej jednostki taktycznej. Strażnica, której budowę rozpoczęto jeszcze w 1979 roku, była nowoczesnym obiektem z piętrową częścią administracyjną (komenda) oraz obniżoną częścią, w której mieściły się boksy garażowe i magazynowe. Przewidziano również zaplecze warsztatowe, które zaplanowano w formie odrębnego budynku - jego budowy nie udało się już jednak ukończyć.



Działalność operacyjna

Specyfika działalności ZZSP ZMU, zdeterminowana infrastrukturą zakładu (obszar ZM Ursus obejmował 162 ha powierzchni), była szczególna. Strażacy bardzo często musieli interweniować wewnątrz olbrzymich hal produkcyjnych (największe z nich miały powierzchnię 6 ha). Pojazdy ZZSP były w stanie dotrzeć do najdalszego punktu zakładu w max. 2-3 minuty likwidując zagrożenie. Do najbardziej niebezpiecznych akcji lat osiemdziesiątych należały:

• awarie, pożary i zapłony w hartowni z piecami BIRLEC (10 ton oleju hartowniczego)
• zapłony i pożary oleju w wannach (40 ton oleju) w ciągach technologicznych agregatów hartowniczych "LOI"
• awarie, pożary i zapłony w lakierniach, zlokalizowanych w 7 halach
• pożary hałd węgla, na placach składowych dwóch elektrociepłowni
• katastrofa budowlana - zawalenie się stropu na części odlewni żeliwa - bud. 188 a
• pożar magazynu opon (spaleniu uległo kilkaset sztuk)
• pożar impregnowanej drewnianej kostki przeznaczonej do wykładania hal produkcyjnych na terenie zakładu (spaleniu uległo kilkaset metrów sześciennych)
• pożary obrabiarek i instalacji elektrycznych

Działalność operacyjna jednostki nie ograniczała się do interwencji jedynie na terenie zakładu. Stanowisko kierowania Stołecznej Komendy Straży Pożarnych w Warszawie wielokrotnie dysponowało sekcje ZZSP ZMU do dużych zdarzeń na terenie m.st Warszawy i aglomeracji warszawskiej w tym m.in.

• 1980 rok - Katastrofa samolotu IŁ-62 PLL LOT "Mikołaj Kopernik"
• 1980 rok - Pożar Bazy Paliwowej w Mościskach (sekcje na samochodach GBA 1,1/17, GBA 3,5/25, GPr-3000 + AP250, 2xGCBA 13/55)
• 1986 rok - Pożar w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu
• 1987 rok - Katastrofa samolotu IŁ-62M PLL LOT "Tadeusz Kościuszko"- pluton gaśniczy w składzie GPr-3000, 2x GCBA 13/55 stanowiący odwód taktyczny
• 1990 rok - Katastrofa kolejowa w Ursusie - sekcje SLRt, GBA 2,5/16, GCBA 13/55