W 1974 do krajowych jednostek straży trafiły pierwsze egzemplarze ciężkich samochodów gaśniczych Steyr 1490 Rosenbauer SLF 13000. Pojazd był bezspornie synonimem nowoczesności i potężnej siły gaśniczej polskiej straży pożarnej lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Samochody SLF 13000 były oparte konstrukcyjnie na bardzo nowoczesnym podwoziu z układem jezdnym 6x6. Nadwozie specjalne wykonane przez Rosenbauera posiadało budowę modułową. Pojazd otrzymał ogromne zbiorniki na środki gaśnicze o łącznej pojemności 13 000 litrów. Zbiorniki te były zabudowywane w dwojakiej konfiguracji:

• 9000 litrów wody i 4000 litrów środka pianotwórczego (wersja miejska przeznaczona głównie dla ZSP)
• 4000 litrów wody i 9000 litrów środka pianotwórczego (wersja przemysłowa przeznaczona głównie dla ZZSP)

Sercem układu wodno-pianowego była autopompa R480 o wydajności 4800 l/min @ 8 bar. Pojazd wyposażono w jedno działka wodno-pianowe o wydajności 2400 l/min oraz w dwa działka przenośne o wydajności 1600 l/min każde.

Pierwsze egzemplarze Steyr`ów weszły do służby w 1974 roku. Pojazdy lokalizowano przede wszystkim w jednostkach ZZSP dużych zakładów przemysłowych. Tylko 11 egz (z 38 wyprodukowanych) trafiło do terenowych jednostek ZSP dużych aglomeracji. Ciekawostką jest fakt, że pojazdy na podwoziu 1490 w tej konfiguracji zabudowy, dostarczane były wyłącznie na polski rynek (znane są absolutnie pojedyncze przypadki występowania podobnych pojazdów poza granicami naszego kraju). Nie działo się to jednak bez powodu, bowiem zakłady w Jelczu współpracowały wówczas ze Steyr`em i wykonały na austriackim podwoziu dwa prototypy podobnych pojazdów. U schyłku lat siedemdziesiątych współpraca została jednak przerwana i w dalszym ciągu duże samochody GCBA sprowadzano z zagranicy.

Według obecnego stanu wiedzy, w latach 1974-1980, sprowadzono do Polski 38 egzemplarzy pojazdów klasy SLF, opartych konstrukcyjnie na podwoziu Steyr 6x6 pierwszej generacji. W liczbie tej zawiera się:

• 35 egz samochodu GCBA 13/48 na podwoziu Steyr 1490
• 2 egz samochodu GCBA 13/48 (55) na nowszym podwoziu Steyr 1491
• 1 egz samochodu GCBAPr 10/55/1000 na podwoziu Steyr 1491

Rok 1980 nie był jednak kresem historii duetu Steyr/Rosenbauer w Polsce. Po zniesieniu stanu wojennego ponownie nawiązano współpracę handlową w tym zakresie. Owocem tej decyzji było pojawienie się w kraju kilkunastu zmodernizowanych samochodów Rosenbauera klasy SLF w różnych konfiguracjach, zabudowanych na podwoziach Steyr 1491 oraz nowszych (serii S). Ostatnie Steyr`y skarosowane przez firmę z Linz trafiły do krajowych jednostek w połowie lat dziewięćdziesiątych.

Poniżej przedstawiamy listę dyslokacyjną samochodów Steyr 1490 SLF dla poszczególnych garnizonów pożarniczych. W nawiasach podano stosunek pojazdów zlokalizowanych w pionie terenowym (ZSP) do części zlokalizowanej w pionie resortowym (ZZSP).

• KWSP Katowice - 8 (1-7)
• SKSP Warszawa - 5 (3-2)
• KWSP Gdańsk - 4 (1-3)
• KWSP Bielsko-Biała - 2 (0-2)
• KWSP Bydgoszcz - 2 (0-2) - w tym 1 egz GCBAPr
• KWSP Lublin - 2 (0-2)
• KWSP Łódź - 2 (2-0)
• KWSP Opole - 2 (0-2)
• KWSP Płock - 2 (0-2)
• KWSP Rzeszów - 2 (0-2)
• KWSP Tarnów - 2 (0-2)
• KWSP Elbląg - 1 (0-1)
• KWSP Kraków - 1 (1-0)
• KWSP Poznań - 1 (1-0)
• KWSP Szczecin - 1 (0-1)
• KWSP Wrocław - 1 (1-0)

Największe nagromadzenie pojazdów SLF 13000 w ramach pojedyńczej jednostki organizacyjnej stwierdzono w:

• ZZSP Huty "Katowice" - 4 szt.
• ZSP Warszawa - 3 szt.
• Portowej Straży Pożarnej (ZZSP) w Gdańsku - 3 szt.

GCBA 13/48 - 24-05-16

Ilustracją niniejszego artykułu jest model H0 samochodu Steyr 1490 Rosenbauer w barwach łódzkiej straży pożarnej, wykonany przez naszego redakcyjnego kolegę Adriana. Model znajduje się w mojej kolekcji.

Historia pierwowzoru

Samochód został wyprodukowany w 1975 roku i po przetransportowaniu do kraju przydzielony KWSP w Łodzi. Po zarejestrowaniu (nr. 07-03-IF) pojazd włączono do podziału bojowego III Oddziału ZSP w Łodzi (nr. 24-05-14). Dwa lata później do jednostki na Wólczańskiej przybył drugi egzemplarz Steyra by na długie lata wzmocnić siłę gaśniczą najbardziej zapracowanego łódzkiego oddziału ZSP. Po przenumerowaniu wewnętrznym starszy egzemplarz zarejestrowano w podziale bojowym pod numerem 24-05-16. Zgodnie z wymogiem ustawowym pojazd otrzymał również tablice rejestracyjnego nowego wzoru (LDA 489Y). Pod koniec lat osiemdziesiątych 24-05-16 został przeniesiony do IV Oddziału Łódź-Dąbrowa, gdzie otrzymał nowy kryptonim 24-00-14. Po zakończeniu służby w PSP pojazd przekazano do OSP Jeżów (pow. brzeziński), gdzie służy on do dziś (419E38 - EBR N008). Ciekawostką jest filmowy epizod tego samochodu. Steyr "zagrał" w scenie likwidacji skutków wybuchu gazu w filmie "Prywatne śledztwo" w reż. Wojciecha Wójcika (TVP 1987). (MK)