?redni samochód ga?niczy wodno-pianowy

Ci?g?y deficyt (w relacji ilo?ci do potrzeb) samochodów Jelcz 005M GBA 2,5/16 dostarczanych przez Jelcza?skie Zak?ady Samochodowe sprawi?, ?e na pocz?tku lat osiemdziesi?tych zrodzi?a si? koncepcja opracowania uproszczonej wersji "zero zero pi?tki". Na bazie podwoziowej i nadwoziowej jelcza?skiego GBA wykonano samochód ga?niczy GBM 2,5/8 oznaczony symbolem fabrycznym 008. Konstrukcja charakteryzowa?a si? uproszczonym do minimum uk?adem wodno-pianowym, stawiaj?cym znacznie mniejsze wymagania w obs?udze, przy niemal niezmienionej strukturze zabudowy. Zabieg tej adaptacji mia? równie? swój wymiar ekonomiczny (nie bez znaczenia w latch osiemdziesi?tych) bowiem rozwi?zania zastosowane w modelu 008 eliminowa?y kosztowne urz?dzenia takie jak przystawka odbioru mocy, autopompa, dozownik ?rodka pianotwórczego czy dzia?ko wodno- pianowe. Z drugiej strony samochód 008 oznacza? powrót Jelcza do produkcji (po d?u?szej przerwie) typowej konstrukcji typu GBM, która nawi?zywa?a koncepcyjnie do lat pi??dziesi?tych (Jelcz 002 GBM 2/8).

Produkcj? seryjn? samochodu Jelcz 008 GBM 2,5/8 rozpocz?to w 1983 roku. Z za?o?enia pojazd by? przeznaczony g?ównie dla OSP, jednak prawdopodobnie zast?pczo trafia? równie? do jednostek ZSP w du?ych aglomeracjach miejskich. Do listy uwierzytelnionych jednostek miejskich eksploatuj?cych Jelcza 008 nale?a?y m.in. X Oddz. ZSP Warszawa, X Oddz ZSP ?ód? oraz IV Oddz. ZSP Wroc?aw.

Podwozie

Samochód Jelcz 008 podobnie jak model 005M GBA 2,5/16, zosta? zabudowany na podwoziu Star 244L (by?o to podwozie o najwi?kszym z rodziny 244 rozstawie osi, przeznaczone specjalnie pod zabudowy po?arnicze).

Konstrukcja podwozia opiera?a si? na ramie sk?adaj?cej si? z pod?u?nic o przekroju ceowym i poprzeczek, do której przytwierdzono zderzaki, zaczep do holowania typu ucho-sworze? (z przodu) i obrotowy hak poci?gowy (z ty?u). Pod ram? z tylu umieszczono mocowanie na kolo zapasowe. Zawieszenie sk?ada?o si? z piórowych, pó?eliptycznych, pod?u?nych resorów z amortyzatorami typu Armstrong. Ponadto do zawieszenia tylnego mostu zastosowano dodatkowo stabilizator jako dr??ek skr?tny.

?ród?em nap?du pojazdu by? wysokopr??ny silnik typu S359 (po modernizacji S359M), o mocy 150 KM i pojemno?ci skokowej 6840 cm3. Przeniesienie nap?du na dwa mosty odbywa?o si? za po?rednictwem 6-biegowej (5+R), mechanicznej skrzyni biegów S5-45 produkowanej na licencji firmy ZF, wspó?pracuj?cej z dwustopniow? skrzyni? rozdzielcz?. W??czanie i wy??czanie przedniego nap?du dokonywa?o si? elektropneumatycznie z miejsca kierowcy bez konieczno?ci zatrzymywania pojazdu. Równie? elektropneumatycznie rozwi?zano sterowanie blokad? mechanizmu ró?nicowego tylnego mostu nap?dowego. Samochód wyposa?ono w b?bnowe hamulce z pneumatycznym wspomaganiem nadci?nieniowym, posiadaj?ce dwa niezale?ne uk?ady dla kó? przednich i tylnych. Ponadto zastosowano hamulec pomocniczy (postojowy) sterowany pneumatycznie i dzia?aj?cy na tylne ko?a samochodu.

W latach 1983-1985 pojazd, podobnie jak model 005M, otrzymywa? dwumiejscow? kabin? kierowcy typu 642. W 1985 roku zastosowano zmodernizowan? wersj? kabiny 642 (tzw. przej?ciówk?). Zmiany obj??y m.in. wprowadzenie krótkich drzwi, szerokich lusterek wstecznych poprawiaj?cych widoczno?? oraz potrójnych wycieraczek przedniej szyby, skuteczniej oczyszczaj?cych jej powierzchni?. U schy?ku 1986 roku pojawi?y si? pierwsze egzemplarze Jelcza 005M/008 wyposa?one w nowy typ kabiny, oznaczonej symbolem 678. Kabina ta charakteryzowa?a si? podwy?szonym dachem, przestylizowana ?cian? przedni? oraz zastosowaniem b?otników o zmienionym kszta?cie.

Na prze?omie lat 1984/85 przedni zderzak samochodu Jelcz 008 otrzyma? potrójne stalowe relingi, os?aniaj?ce halogeny oraz zestaw sygnalizacji d?wi?kowej, które znajdowa?y si? pod zderzakiem. .

Zabudowa po?arnicza

Nadwozie specjalne samochodu Jelcz 008 by?o ca?kowicie metalowe (szkielet z profili gi?tych oraz poszycie z blachy) i charakteryzowa?o si? prost? i kanciast? lini?. Sk?ada?o si? ono zasadniczo z 4 cz??ci tworz?cych dwa quasi-modu?y – wy?szy i ni?szy. Pierwszy z nich, umieszczony za seryjn? kabina Stara, mie?ci? 4-osobowy przedzia? za?ogi, a tak?e du?? przelotow? skrytk?. Drugi ni?szy modu? zawiera? zbiornik na wod? oraz skrytki na sprz?t umieszczone wzd?u? zbiornika.

Kabina za?ogi by?a po??czona z kabin? seryjn? Stara gumowym r?kawem, co umo?liwia?o komunikacj? mi?dzy dowódc? a reszt? za?ogi. Na tylnym siedzisku wykonanym w formie pó?twardej ?awki, umieszczonej przodem do kierunku jazdy, zajmowa?o miejsce czterech stra?aków. W tylnej ?cianie kabiny, w górnej cz??ci znajdowa?a si? skrytka na sprz?t z drzwiami przesuwnymi. Kabina by?a ogrzewana za pomoc? nagrzewnicy wielopaliwowej Sirocco 232/12 produkcji NRD.

Pierwsza (przelotowa) skrytka za kabin? za?ogi by?a przedzia?em umo?liwiaj?cym dowolne zagospodarowanie przestrzeni (w modelu 005 przedzia? ten mie?ci? autopomp?, szybkie natarcie oraz zbiornik ?rodka pianotwórczego, a wi?c zespo?y nie stosowane w odmianie 008).

Modu? mieszcz?cy zbiornik na wod? znajdowa? si? centralnie nad tyln? osi? pojazdu. Zbiornik wykonano z blachy stalowej i mia? on kszta?t prostopad?o?cianu. Wyposa?ono go w falochrony, w?az rewizyjny, elektryczny wska?nik poziomu wody, a tak?e dwie nasady 75 do tankowania hydrantowego (w tylnej ?cianie nadwozia) oraz nasad? 110 do spustu wody. Wzd?u? zbiornika umieszczono po obu stronach skrytki na sprz?t, zamykane drzwiami ?aluzjowymi. Z prawej strony nadwozia poni?ej skrytek nr. 2, 3 i 4 zabudowano specjalne profile do transportu trzech sztuk w??y ssawnych. W??e te by?y wk?adane poprzez wn?k? zamykan? uchyln? klap?, znajduj?c? si? z prawej strony w ?cianie tylnej nadwozia. Górna obni?ona cz??? nadwozia (na wysoko?ci zbiornika na wod? oraz bocznych nieprzelotowych skrytek) zosta?a wykonana w formie podestu roboczego, zaopatrzonego w drabink? przytwierdzon? na sta?e z prawej strony do tylnej ?ciany nadwozia. Drabinka ta sk?ada?a si? z dwóch prz?se?, z których dolne by?o podwieszane w pozycji transportowej.

Modyfikacja struktury wewn?trznej w zabudowie Jelcza 008 wi?za?a si? z zastosowaniem motopompy i obejmowa?a lew? oraz tyln? ?cian? nadwozia specjalnego. Motopompa zosta?a umieszczona w skrytce nr. 4 (drzwi ?aluzjowe tej skrytki zosta?y poszerzone kosztem drzwi skrytki nr. 3, os?aniaj?cej nasad? ssawn?/spustow? 110). Dodatkowo w tylnej ?cianie nadwozia (z lewej strony) wykonano wn?k? s?u??c? do wyjmowania motopompy. Wn?ka owa zosta?a zaopatrzona w stalow? klap?-podest, odchylan? do do?u i zamykan? zamkiem z klamk?. W zwi?zku z t? zmian?, drabinka s?u??ca do wej?cia na górny pomost, zosta?a przesuni?ta na praw? stron? tylnej ?ciany zabudowy. Z prawej strony, w dolnej cz??ci nadwozia specjalnego (w miejscu, gdzie w wersji 005 znajdowa?y si? nasady t?oczne) zabudowano dodatkow? skrytk? na w??e, zamykan? uchyln? klap?.

Na dachu zainstalowano centralnie drabin? wysuwan? D10W, która by?a transportowana w pozycji poziomej (urz?dzenie blokuj?ce drabin? w pozycji transportowej zajmowa?o centraln? cz??? tylnej ?ciany nadwozia). Po bokach na pomo?cie umieszczono uchwyty na pr?downice i wytwornice pianowe, p?ywak, mostki przejazdowe i inny drobny sprz?t.

Na przedniej ?cianie kabiny kierowcy, po prawej stronie zamontowano szperacz pogorzeliskowy. W sk?ad wyposa?enia szperacza wchodzi? stojak przeno?ny i przed?u?acz (mo?liwe by?o alternatywne zasilanie urz?dzenia z tylnego gniazda samochodu). Ponadto Jelcz 008 otrzyma? zestaw dwutonowej sygnalizacji d?wi?kowej Belma, zamontowanej pod przednim zderzakiem oraz dwie (a od pierwszej po?owy lat 80 stosownie do przepisów trzy) lampy pulsacyjne Elektra LBS 5. Od prze?omu lat 1986/87 w samochodzie zacz?to montowa? nowsze stroboskopowe lampy Elektra LBX 11.

Od 1987 roku w zwi?zku z integracj?, wynikaj?c? z zastosowania nowego typu kabiny kierowcy, w nadwoziu specjalnym 008 wprowadzono górne ?wiat?a obrysowe.

Uk?ad wodno-pianowy

G?ównym elementem uk?adu wodno-pianowego Jelcza 008 by?a zamontowana w tylnej cz??ci pojazdu motopompa typu M8/8 produkowana w Gliwickich Zak?adach Urz?dze? Technicznych w Gliwicach. By?a to jednozakresowa pompa o wydajno?ci 800 l/min @ 8 bar, model PO-5.

Pojazd nie posiada? urz?dzenia szybkiego natarcia oraz zbiornika na ?rodek pianotwórczy. Wytworzenie piany mo?liwe by?o jedynie z zewn?trznego zbiornika ?rodka pianotwórczego, z wykorzystaniem zasysacza liniowego.

Samochód wyposa?ono w jedn? nasad? t?oczn? 75, b?d?c? de facto nasad? t?oczn? motopompy (z lewej strony - skrytka nr. 4), jedn? nasad? ssawn? 110 (z lewej strony - skrytka nr. 3) oraz dwie nasady 75 nape?niania zbiornika (z ty?u).

Mo?liwo?ci taktycznego wykorzystania samochodu Jelcz 008 GBM 2,5/8

Czerpanie wody przez motopomp?

• z w?asnego zbiornika poprzez zawór kulowy
• ze zbiornika zewn?trznego poprzez w?? ssawny po??czony z nasad? ssawn? 110
• z sieci hydrantowej poprzez dwie nasady 75 nape?niania zbiornika

• do nasady t?ocznej motopompy

• z zewn?trznego zbiornika poprzez zasysacz liniowy

Podsumowanie

Samochód Jelcz 008 by? uproszczon? odmian? pojazdu typu 005M. Oba modele produkowane by?y równolegle. W latach 1983-1990 jednostki stra?y otrzyma?y ??cznie 731 egzemplarzy tego samochodu. Co ciekawe, uproszczona wersja z motopomp? okaza?a si? bardziej ?ywotna ni? jej protoplasta 005M. Jeszcze w 1998 jelcza?ski zak?ad mia? w ofercie samochód Jelcz 009 GBM 2,5/8. By?a to zmodernizowana wersja modelu 008 przystosowana fabrycznie do monta?u p?uga ?nie?nego.

.

Jelcz 008 (1983)

Okres produkcji: 1983-1998
Producent podwozia: Fabryka Samochodów Ci??arowych im. F. Dzier?y?skiego w Starachowicach
Producent zabudowy: Jelcza?skie Zak?ady Samochodowe w Jelczu k/O?awy

Oznaczenie po?arnicze wg PN-79: GBM 2,5/8
Podwozie: Star 244L
Silnik: typu S359M, wysokopr??ny, sze?ciocylindrowy, rz?dowy, o mocy 150 KM i pojemno?ci skokowej 6840 cm3
Skrzynia biegów: S5-45 mechaniczna, 5+R
Skrzynia rozdzielcza: dwubiegowa (szosa, teren)
Sprz?g?o: jednotarczowe, suche sterowane hydraulicznie
Uk?ad jezdny: 4x4 z blokad? mechanizmu ró?nicowego na tylnym mo?cie
Nadwozie: dwusegmentowe, sk?adaj?ce si? z kabiny typu 642 (1979-1986) lub 678 (1986-1995) i nadwozia specjalnego (w ca?o?ci stalowe)
Liczba miejsc: 6 (2+4)
Wymiary (d?ugo??, szeroko??, wysoko??): 6930 / 2490 / 2893 mm
Rozstaw osi: 3900 mm
Prze?wit poprzeczny: 280 mm
Prze?wit pod?u?ny: 230 mm
K?t natarcia: 38º
K?t zej?cia: 25º
Masa w?asna pojazdu: 7410 kg
Dopuszczalna masa ca?kowita: 10 390 kg
Maks. obci??enie osi przedniej: 3970 kg
Maks. obci??enie osi tylnej: 6780 kg
Poj. zbiornika paliwa: 150 l + 40 l w kanistrach
Pr?dko?? maks.: 82 km/h
Zu?ycie paliwa w czasie jazdy: 26 l/100 km

Motopompa: GZUT M8/8 PO-5E Polonia, jednozakresowa o wyd. 800 l/min @ 8 bar
Zbiornik wody: stalowy (z pow?ok? antykorozyjn?), spawany w kszta?cie prostopad?o?cianu o poj. 2500 l
Nasady: 1x t?oczna 75 (lewa strona - skrytka nr. 4), 1x ssawna 110 (lewa strona - skrytka nr. 3), 2x tankowania hydrantowego 75 (ty?), 1x spustowa 110 (lewa strona - skrytka nr. 3).

Przewidywane wyposa?enie normatywne (1983):

• Motopompa M8/8 PO-5E Polonia
• W?? ssawny 110-2400 – 3 szt.
• Smok ssawny z koszem – 1 szt.
• P?ywak - 1 szt.
• Stojak hydrantowy – 1 szt.
• Klucz hydrantowy podziemny – 1 szt.
• Klucz hydrantowy nadziemny – 1 szt.
• Linka do p?ywaka (0,8 m)- 1 szt.
• Linka do smoka (15 m)- 1 szt.
• Linka do w??y ssawnych (20 m) - 1 szt.
• W??e t?oczne W75 (20 m) – 15 odc. (300 m)
• W??e t?oczne W75 (5 m) – 2 odc.
• W??e t?oczne W52 (20 m) – 8 odc. (160 m)
• Rozdzielacz 75 – 1 szt.
• Zbieracz 75/110
• Pr?downica pianowa PP 2-12 – 1 szt.
• Pr?downica pianowa PP 4-12 – 1 szt.
• Pr?downica pianowa PPS-12 – 1 szt.
• Pr?downica wodna uniwersalna 52 – 1 szt.
• Pr?downica wodna zamykana 52 – 2 szt.
• Pr?downica wodna zamykana 75 – 1 szt.
• G?owica mg?owa 16 – 1 szt.
• G?owica mg?owa 30 – 1 szt.
• Prze??cznik 110/75 – 2 szt.
• Prze??cznik 75/52 – 3 szt.
• Zasysacz liniowy Z-2 – 1 szt.
• Zasysacz liniowy Z-4 – 1 szt.
• Zasysacz liniowy Z-8 – 1 szt.
• W?? do zasysacza (1,1m) - 1 szt.
• Torba w??owego, kpl. - 1 szt.
• Siode?ko w??owe – 1 szt.
• Klucz do ??czników – 2 szt.
• Mostek przejazdowy 52-75-52 – 2 szt.
• Podpinka do w??y - 2 szt.
• Wytwornica pianowa WP2-75 - 2 szt.
• Wytwornica pianowa WP4-75 - 1 szt.
• Wiadro brezentowe – 2 szt.
• Ga?nica proszkowa G – 2 szt.
• Koc ga?niczy – 1 szt.
• Linka stra?acka 30 m - 2 szt.
• Drabina wysuwana dwuprz?s?owa (DW-10/D10W) – 1 szt.
• Drabina s?upkowa 3,1 m - 1 szt.
• Zbiornik sk?adany 2500 l - 1 szt.
• Bosak lekki – 1 szt.
• Bosak podr?czny – 1 szt.
• Topor ci??ki – 1 szt.
• ?om – 1 szt.
• Pi?a poprzeczna – 1 szt.
• Pilarka spalinowa PS-190 - 1 szt.
• Wid?y trójz?bne z trzonkiem - 2 szt.
• R?kawice lateksowe – 2 pary
• R?kawice azbestowe - 2 pary
• Buty gumowe wysokie – 2 pary
• Aparat oddechowy AP-3M z zapasowymi butlami – 2 kpl.
• Szperacz pogorzeliskowy z osprz?tem – 1 szt.
• Szpadel - 2 szt.
• Latarka akumulatorowa z ?arówk?, akumulatorem i torb? - 3 kpl.
• Zestaw narz?dzi dielektrycznych – 1 kpl.
• Radiostacja UKF-FM – 1 szt.
• Apteczka sanitarna – 1 szt.